اقتصاد مقاومتی؛ از همدلی و همزبانی تا اقدام و عمل*
پنجشنبه, ۹ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۱۲:۱۸ ق.ظ
مریم مسعود:
رهبر معظم انقلاب اسلامی با نامگذاری سال 1395 به عنوان «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل»، گشودن گره های اقتصادی کشور را در نظر داشتند؛ امری که از «همدلی و همزبانی دولت و ملت» در سال 94آغاز شد و با «اقدام و عمل» در سال 95 رنگ و بوی اجرا به خود خواهد گرفت.
در همه مقاطع سال
1394 نمودهای پررنگی از «همدلی و همزبانی دولت و ملت» خودنمایی کرد؛ البته
این نمادهای همراهی و هماهنگی، یکی از لازمه های دهه پیشرفت و عدالت برای
دستیابی به افق 1404 در سند چشم انداز 20 ساله کشور است.
سال
1394، مجموعه ای از تحولات از توافق هسته ای موسوم به «برجام» و لغو تحریم
های هسته ای تا خلق حماسه سیاسی مردم در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای
اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری را به خود دید.
عموما دولت ها زمانی می توانند در عرصه هایی چون موضوع اقتصاد به نتایج درخشان برسند که مردم گشایش هایی را در عرصه سیاسی رقم بزنند.
** رویکرد اقتصادی در نامگذاری سال ها
سال هاست رهبر معظم انقلاب اسلامی با نگاهی برآمده از رهنمودهای امام صادق (ع) و دیگر ائمه اطهار، بر اصلاح امور اقتصادی کشور تاکید کرده اند و گوشه ای از آن را می توان با دقت در نامگذاری سال های گذشته دید.
نامگذاری هایی چون «وجدان کاری و انضباط اجتماعی»، «انضباط اقتصادی و مالی»، «کار سازنده»، «صرفه جویی» و «پرهیز از اسراف» (از سال 1373 تا 1377)، «اقتدار ملی و اشتغال آفرینی» (1380)، «نهضت خدمتگزاری»، «پاسخگویی سه قوه به ملت ایران»، «همبستگی ملی و مشارکت عمومی» (1382 تا 1384) و «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» (1386) در همین راستا بوده است.
از سال 1387 به بعد رهبر معظم انقلاب در نامگذاری سال ها، تاکید بیشتری بر جنبه های اقتصادی داشتند و تا سال 1394 نام های «نوآوری و شکوفایی»، «اصلاح الگوی مصرف»، «همت مضاعف؛ کار مضاعف»، «جهاد اقتصادی»، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی»، «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی»، «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» و « دولت و ملت؛ همدلی و همزبانی» را برگزیدند.
** سال 1395؛ از همدلی و همزبانی تا اقتصاد مقاومتی
اکنون سال 1395 نام «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» را بر خود می بیند؛ امری که حضرت آیت الله خامنه ای از سال 1386 با هشدار درباره تمرکز دشمنان نظام بر مسائل اقتصادی توجه ها را به آن سو برگردانده بودند.
ایشان در شانزدهم شهریورماه 1389 در دیدار جمعی از کارآفرینان، پایه نخست اقتصاد مقاومتی را بنا نهادند و تاکید کردند «ما باید یک اقتصاد مقاومتی واقعی در کشور به وجود آوریم».
یادآوری این نکته در دیدارهای متعدد ایشان با گروه های مردمی، دولتی و اقتصادی (سوم مرداد 1390، سوم، هشتم و شانزدهم مرداد 1391، دوم شهریور 1391 و...) تکرار شد تا سرانجام ایشان در بیست و نهم بهمن ماه 1392 سیاست های کلی اقتصادی مقاومتی را در 24 بند ابلاغ کردند.
یک روز بعد نیز «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران، در نامه ای با 11 بند دستورهایی برای اجرای این سیاست ها به معاون اول خود داد و تاکید کرد «لازم است بی درنگ، اقدام های بایسته برای جلب مشارکت گسترده همه نهادها و آحاد جامعه در فعالیت های اقتصادی برای دستیابی به رشد پویا و تحقق اهداف سند چشم انداز 20 ساله ساماندهی شود».
همچنین پنجم خردادماه 1394 «طرح نحوه پیگیری تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی» در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و بیستم همان ماه به تایید شورای نگهبان رسید. رئیس جمهوری نیز چندی بعد این قانون را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.
همانگونه که در متن سیاست های ابلاغ شده رهبر معظم انقلاب آمده، اقتصاد مقاومتی بر پایه های علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی تدوین شده است تا «در بحران های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند».
اقتصاد مقاومتی بر اصولی مانند کاهش وابستگی به نفت و گاز، درونزایی و برونگرایی، کارآفرینی و مشارکت همه جامعه، اقتصاد دانش بنیان و نوآوری، افزایش بهره وری اقتصادی و عدالت در زنجیره تولید تا توزیع و مصرف، برنامه ریزی برای تولید داخلی کالاهای اساسی و تنوع بخشی به منابع واردات، توسعه مناطق آزاد، تامین امنیت غذا و دارو، اصلاح نظامی مالی و... بنا نهاده شده است.
از سوی دیگر، با توجه به پیوند سه رکن «فرهنگ، سیاست و اقتصاد»، در اقتصاد مقاومتی بر اموری چون مدیریت مصرف با اصلاح الگوی مصرف، توسعه پیوندهای راهبردی با کشورهای همسو و همسایه، صرفه جویی، شفاف سازی اقتصادی، تقویت فرهنگ جهادی و گفتمان سازی بر پایه اقتصاد مقاومتی بویژه در محیط های علمی، آموزشی و رسانه ای تاکید شده است.
** برجام دو؛ زمینه پیاده سازی اقتصاد مقاومتی
رهبر معظم انقلاب اسلامی یکم فروردین ماه 1395 در پیام نوروزی خود بر تاثیر اقتصاد در عرصه هایی مانند «آسیب های اجتماعی و مسائل اخلاقی و فرهنگی» تاکید کردند و «مقاومت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی» را راه علاج «مشکل رکود، تولید داخلی، بیکاری، گرانی و تهدیدهای دشمنان» دانستند.
رهبر انقلاب اسلامی شرط دستیابی به این توفیق ها را «کار و تلاش بر مبنای اقتصاد مقاومتی» دانستند و گفتند: لازم است اقدام و عمل کردن به برنامه های اقتصاد مقاومتی ادامه یابد و محصول کار «روی زمین» به مردم نشان داده شود.
بی شک در شرایط کنونی با توجه به دستاوردهای برجام و پساتحریم و همچنین حماسه های سیاسی ناشی از مشارکت مردمی در صحنه گردانی کشور، زمینه برای تحقق مطالبه های رهبر معظم انقلاب و رفع نیازهای مردم بیش از پیش فراهم آمده است.
در همین پیوند، رئیس جمهوری اسلامی ایران در سخنان نوروزی خود تاکید کرد «تحریم های بانکی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حمل و نقل و همه تحریم های هسته ای برداشته و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم آماده تر شد».
روحانی پس از برشمردن برخی دستاوردهای اقتصادی دولت در زمینه ایجاد آرامش مالی، کاهش تورم و رونق بازار بورس، با هدفگذاری برای رشد پنج درصدی اقتصاد، آن را عاملی برای رونق اقتصادی، فعالیت دوباره کارخانه ها و مزارع، اشتغالزایی برای کارگران بیکار و فارغ التحصیلان و در یک کلام، ایجاد «اشتغال پایدار» خواند.
وی سال 1395 را زمان آغاز «برجام دو» دانست و گفت: برجام دو همان اقدام مشترک ملی در داخل کشور است که با وحدت، آشتی و با همدلی شروع خواهد شد.
همانگونه که رهبر معظم انقلاب نیز در پیام نوروزی خود تاکید کردند، «اگر اقدام و عمل با برنامه ریزی درست همراه شود، یقینا در پایان سال آثار و نشانه های آن قابل مشاهده خواهد بود».
دولت از چندی پیش بر لزوم تدوین برجام دو برای برنامه ریزی در همه جنبه های اقتصاد مقاومتی تاکید کرده است و به نظر می رسد با توجه به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، ثمره همدلی و همراهی مردم، دولت و بخش های خصوصی و تعاونی در صورت تلفیق با اقدام و عمل شفاف، هدفمند و قانونمدارانه و تلاش همه جانبه، شکوفایی اقتصادی و بهبود معیشت عمومی و در نتیجه افزایش اعتماد درونی و اعتبار بیرونی برای نظام جمهوری اسلامی باشد.
عموما دولت ها زمانی می توانند در عرصه هایی چون موضوع اقتصاد به نتایج درخشان برسند که مردم گشایش هایی را در عرصه سیاسی رقم بزنند.
** رویکرد اقتصادی در نامگذاری سال ها
سال هاست رهبر معظم انقلاب اسلامی با نگاهی برآمده از رهنمودهای امام صادق (ع) و دیگر ائمه اطهار، بر اصلاح امور اقتصادی کشور تاکید کرده اند و گوشه ای از آن را می توان با دقت در نامگذاری سال های گذشته دید.
نامگذاری هایی چون «وجدان کاری و انضباط اجتماعی»، «انضباط اقتصادی و مالی»، «کار سازنده»، «صرفه جویی» و «پرهیز از اسراف» (از سال 1373 تا 1377)، «اقتدار ملی و اشتغال آفرینی» (1380)، «نهضت خدمتگزاری»، «پاسخگویی سه قوه به ملت ایران»، «همبستگی ملی و مشارکت عمومی» (1382 تا 1384) و «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» (1386) در همین راستا بوده است.
از سال 1387 به بعد رهبر معظم انقلاب در نامگذاری سال ها، تاکید بیشتری بر جنبه های اقتصادی داشتند و تا سال 1394 نام های «نوآوری و شکوفایی»، «اصلاح الگوی مصرف»، «همت مضاعف؛ کار مضاعف»، «جهاد اقتصادی»، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی»، «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی»، «اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی» و « دولت و ملت؛ همدلی و همزبانی» را برگزیدند.
** سال 1395؛ از همدلی و همزبانی تا اقتصاد مقاومتی
اکنون سال 1395 نام «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» را بر خود می بیند؛ امری که حضرت آیت الله خامنه ای از سال 1386 با هشدار درباره تمرکز دشمنان نظام بر مسائل اقتصادی توجه ها را به آن سو برگردانده بودند.
ایشان در شانزدهم شهریورماه 1389 در دیدار جمعی از کارآفرینان، پایه نخست اقتصاد مقاومتی را بنا نهادند و تاکید کردند «ما باید یک اقتصاد مقاومتی واقعی در کشور به وجود آوریم».
یادآوری این نکته در دیدارهای متعدد ایشان با گروه های مردمی، دولتی و اقتصادی (سوم مرداد 1390، سوم، هشتم و شانزدهم مرداد 1391، دوم شهریور 1391 و...) تکرار شد تا سرانجام ایشان در بیست و نهم بهمن ماه 1392 سیاست های کلی اقتصادی مقاومتی را در 24 بند ابلاغ کردند.
یک روز بعد نیز «حسن روحانی» رئیس جمهوری اسلامی ایران، در نامه ای با 11 بند دستورهایی برای اجرای این سیاست ها به معاون اول خود داد و تاکید کرد «لازم است بی درنگ، اقدام های بایسته برای جلب مشارکت گسترده همه نهادها و آحاد جامعه در فعالیت های اقتصادی برای دستیابی به رشد پویا و تحقق اهداف سند چشم انداز 20 ساله ساماندهی شود».
همچنین پنجم خردادماه 1394 «طرح نحوه پیگیری تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی» در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و بیستم همان ماه به تایید شورای نگهبان رسید. رئیس جمهوری نیز چندی بعد این قانون را برای اجرا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ کرد.
همانگونه که در متن سیاست های ابلاغ شده رهبر معظم انقلاب آمده، اقتصاد مقاومتی بر پایه های علمی و بومی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی تدوین شده است تا «در بحران های رو به افزایش جهانی، الگویی الهام بخش از نظام اقتصادی اسلام را عینیت بخشد و زمینه و فرصت مناسب را برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی فراهم کند».
اقتصاد مقاومتی بر اصولی مانند کاهش وابستگی به نفت و گاز، درونزایی و برونگرایی، کارآفرینی و مشارکت همه جامعه، اقتصاد دانش بنیان و نوآوری، افزایش بهره وری اقتصادی و عدالت در زنجیره تولید تا توزیع و مصرف، برنامه ریزی برای تولید داخلی کالاهای اساسی و تنوع بخشی به منابع واردات، توسعه مناطق آزاد، تامین امنیت غذا و دارو، اصلاح نظامی مالی و... بنا نهاده شده است.
از سوی دیگر، با توجه به پیوند سه رکن «فرهنگ، سیاست و اقتصاد»، در اقتصاد مقاومتی بر اموری چون مدیریت مصرف با اصلاح الگوی مصرف، توسعه پیوندهای راهبردی با کشورهای همسو و همسایه، صرفه جویی، شفاف سازی اقتصادی، تقویت فرهنگ جهادی و گفتمان سازی بر پایه اقتصاد مقاومتی بویژه در محیط های علمی، آموزشی و رسانه ای تاکید شده است.
** برجام دو؛ زمینه پیاده سازی اقتصاد مقاومتی
رهبر معظم انقلاب اسلامی یکم فروردین ماه 1395 در پیام نوروزی خود بر تاثیر اقتصاد در عرصه هایی مانند «آسیب های اجتماعی و مسائل اخلاقی و فرهنگی» تاکید کردند و «مقاومت اقتصادی و اقتصاد مقاومتی» را راه علاج «مشکل رکود، تولید داخلی، بیکاری، گرانی و تهدیدهای دشمنان» دانستند.
رهبر انقلاب اسلامی شرط دستیابی به این توفیق ها را «کار و تلاش بر مبنای اقتصاد مقاومتی» دانستند و گفتند: لازم است اقدام و عمل کردن به برنامه های اقتصاد مقاومتی ادامه یابد و محصول کار «روی زمین» به مردم نشان داده شود.
بی شک در شرایط کنونی با توجه به دستاوردهای برجام و پساتحریم و همچنین حماسه های سیاسی ناشی از مشارکت مردمی در صحنه گردانی کشور، زمینه برای تحقق مطالبه های رهبر معظم انقلاب و رفع نیازهای مردم بیش از پیش فراهم آمده است.
در همین پیوند، رئیس جمهوری اسلامی ایران در سخنان نوروزی خود تاکید کرد «تحریم های بانکی، مالی، پولی، نفتی، پتروشیمی، بیمه، حمل و نقل و همه تحریم های هسته ای برداشته و شرایط برای فعالیت اقتصادی مردم آماده تر شد».
روحانی پس از برشمردن برخی دستاوردهای اقتصادی دولت در زمینه ایجاد آرامش مالی، کاهش تورم و رونق بازار بورس، با هدفگذاری برای رشد پنج درصدی اقتصاد، آن را عاملی برای رونق اقتصادی، فعالیت دوباره کارخانه ها و مزارع، اشتغالزایی برای کارگران بیکار و فارغ التحصیلان و در یک کلام، ایجاد «اشتغال پایدار» خواند.
وی سال 1395 را زمان آغاز «برجام دو» دانست و گفت: برجام دو همان اقدام مشترک ملی در داخل کشور است که با وحدت، آشتی و با همدلی شروع خواهد شد.
همانگونه که رهبر معظم انقلاب نیز در پیام نوروزی خود تاکید کردند، «اگر اقدام و عمل با برنامه ریزی درست همراه شود، یقینا در پایان سال آثار و نشانه های آن قابل مشاهده خواهد بود».
دولت از چندی پیش بر لزوم تدوین برجام دو برای برنامه ریزی در همه جنبه های اقتصاد مقاومتی تاکید کرده است و به نظر می رسد با توجه به رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، ثمره همدلی و همراهی مردم، دولت و بخش های خصوصی و تعاونی در صورت تلفیق با اقدام و عمل شفاف، هدفمند و قانونمدارانه و تلاش همه جانبه، شکوفایی اقتصادی و بهبود معیشت عمومی و در نتیجه افزایش اعتماد درونی و اعتبار بیرونی برای نظام جمهوری اسلامی باشد.
منبع:ایرنا
